Oedeem is een abnormale ophoping van vocht in het weefsel als gevolg van een verstoord evenwicht tussen aan- en afvoer van vocht. Er zijn verschillende vormen van oedeem, afhankelijk van de oorzaak. Een van de vormen is lymfoedeem. Lymfoedeem ontstaat doordat de afvoer van lymfevocht is verminderd en kan voorkomen in alle ledematen, in het gelaat of op de romp.
Er wordt een onderscheid gemaakt in:
Een tweede veel voorkomende vorm is veneus oedeem
Bij veneus oedeem functioneert de terugvloed via de aderen niet goed. Vaak wordt een lichte mate van oedeem niet opgemerkt. Geleidelijk ontstaan er klachten.
Klachten
Als u een of meer klachten uit onderstaand lijstje herkent, kan er sprake zijn van oedeem: zwelling, pijn, vermoeid en zwaar gevoel, kleding die niet meer past, haren niet kunnen kammen of minder goed of ver kunnen lopen. Ook andere klachten kunnen (gedeeltelijk) veroorzaakt worden door oedeem. Wanneer u inspanning of warmte minder goed verdraagt dan voorheen en er daarbij bovengenoemde klachten optreden, kan dat wijzen in de richting van oedeem. Het is goed om dan contact op te nemen via uw behandelend (huis-)arts. Deze zal de klachten beoordelen en u zo nodig doorverwijzen voor verdere diagnostiek of naar een kinesitherapeut gespecialiseerd in de manuele lymfdrainage/oedeemtherapie voor behandeling.
De eerste keer dat u komt, vindt er een vraaggesprek plaats over de klachten en wordt u lichamelijk onderzocht. Hierbij wordt ook gemeten in welke mate er sprake is van oedeem. Daarna kan de behandeling gestart worden.
Behandelmogelijkheden
De behandeling van een oedeemfysiotherapeut kan bestaan uit:
De gekozen behandeling en de uiteindelijke behandeleffecten zijn afhankelijk van de ernst, oorzaak en duur van het oedeem en van de mate van therapietrouw van de persoon in kwestie. Behandelresultaten kunnen ontstaan in de vorm van omvangvermindering, spanningsafname, pijnvermindering, functieverbetering en afname van infectiekans. Oedeem blijft desondanks een chronische aandoening die voortdurende zorg en aandacht behoeft.
Vergoedingen
In België worden behandelingen terugbetaald door de mutualiteiten met uitzondering van de wettelijke remgelden. Als er sprake is van lymfoedeem ten gevolge van behandelingen tegen kanker met een klieruitruiming, dan kan onder bepaalde voorwaarden behandeling in het kader van een E- of F-pathologie worden aangevraagd bij de mutualiteit. Deze voorwaarden zijn in te zien bij het RIZIV of de mutualiteit. Uiteraard kan ook uw kinesist hier meer over vertellen.
In België zijn diverse scholingen gekend voor oedeembehandelingen. De meest bekende zijn de opleidingsmethode van Asdonk en die ad modum Vodder.
Voor de patiënten in de grensstreek met Nederland is het handig te weten dat in Nederland diverse opleidingen erkend zijn als basis om in het oedeemregister opgenomen te worden. Op www.nvfl.nl (Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie binnen de Lymfologie) vindt u adressen van therapeuten die zich door het volgen van diverse bij- en nascholingscursussen bekwaamd hebben in de behandeling van oedeem.
De meeste zorgverzekeringen vergoedingen behandelingen lymfdrainage/oedeemtherapie (al dan niet) volledig mits de therapeut is opgenomen in het aantekeningenregister oedeem van het KNGF.